Door Judith Lissenberg
Instructeur, hij trekt zo... Dat is zo ongeveer probleem nummer 1 waar de gemiddelde cursist mee aan komt zetten. Zelfs bij pups slaag je er als trainer vaak niet in om het meelopen aan de riem goed aan te leren - de hondjes trekken namelijk al. Dat hebben ze razendsnel geleerd tijdens hun allereerste wandelingetje. Hoe harder ze aan hun riempje hangen, des te sneller ze namelijk weer op veilig grondgebied zijn. Baas is allang bij dat het pupje, dat zich op de heenweg zo schrap zette, terug eindelijk wil lopen en holt er vertederd achteraan. Wat heeft pupmans geleerd? Inderdaad: als je ergens graag naar toe wilt ga je aan je riem hangen. Trekken werkt!
Hoe leer je het trekken af? Hier een greep uit de methodes en hulpmiddelen. Hondvriendelijke methodes en middelen, en dat betekent dat pijnlijke zaken als de stroomhalsband, de slipketting en de klassieke opgerolde krant c.q. het twijgje ( 'geef hem daarmee maar een ferme tik op de neus als hij voorbij de knie komt') buiten beschouwing zijn gelaten.
De 101 manieren halen we niet, wel zijn er op de genoemde manieren ongetwijfeld 101 variaties te bedenken. Wie een andere aardige oplossing heeft gevonden om het trekken aan de riem af te leren: stuur even een mailtje naar Scooter and Friends!
Trekken = stoppen methode
In het kort komt het er bij deze methode hier op neer: zodra de hond aan de riem trekt stopt de baas met lopen. Pas als de hond stopt met trekken (er geen spanning meer op de lijn staat) komt de baas in beweging. De hond leert zo dat trekken hem niet brengt waar hij graag wil zijn. Het is een methode die, mits goed getimed en goed toegepast, zeer goed werkt maar wel tijdrovend kan zijn. In de praktijk blijkt dat niet iedereen even gemotiveerd is om de trekken = stoppen methode toe te passen en veel mensen de neiging hebben om het bijltje er te snel bij neer te gooien.
De Engels/Amerikaanse gedragsdeskundige Ian Dunbar past de trekken = stoppen methode als volgt toe. Als de hond trekt: stop en blijf staan. Wacht tot de hond stopt met trekken en gaat zitten. Dat doen ze volgens Dunbar uiteindelijk allemaal, ook al kan het even duren: het door Dunbar gemeten 'all-time record' staat op ruim 22 minuten. Zodra de hond uiteindelijk zit: 1 stap vooruit doen, dan weer stoppen en weer wachten tot de hond gaat zitten. Dit 5-10 keer herhalen, dus: na iedere stap de hond automatisch laten zitten. Dan kun je twee stappen gaan nemen, daarna de hond weer laten zitten. Bouw het aantal stappen zo uit tot 3, 4, 6, 8, 10, 20 en... inderdaad, je loopt!
Lantaarnpaal methode
Een variant op de trekken = stoppen methode is het lantaarnpaal spelen, door de Amerikaanse Terry Ryan beschreven in 'The Toolbox for Remodeling Your Problem Dog'. Als de hond trekt, verandert de baas in een lantaarnpaal. Zodra de hond omkijkt om te zien wat er aan de hand is, komt de lantaarnpaal weer geheel tot leven. De baas is opeens de leukste baas van de wereld.
Papieren zak methode
Terry Ryan heeft ook nog een aardige indoor-methode tegen het trekken voor als het buiten mocht regenen. Bind de hond ergens aan vast met zijn riem. Ga net buiten het bereik van je hond zitten met een lege papieren zak, waarin het favoriete speeltje van de hond verstopt zit. Ritsel wat met de zak. De meeste honden zullen nieuwsgierig worden en aan hun riem gaan trekken om bij de zak te komen. Negeer de hond (of zeg een woord als 'stop' of 'nee') als hij trekt. Zodra de riem slap hangt, maak je snel de hond los, pak je het speeltje uit de zak en ga je spelen. Tip: je kunt ook een voertje in de zak doen en dat geven als de lijn slap hangt. Je hoeft de hond dan niet los te maken. Variant: leg iets leuks/lekkers op de vloer van de kamer (of zet de voerbak neer) en loop daar met de hond aan de lijn naar toe. Trekken = stoppen.
De 'Follow Me' methode
Leer de hond de baas te volgen door hem los met je mee te laten lopen door het huis en in de tuin: de zogeheten 'Follow Me' methode. Ga gewoon door het huis lopen, kamer in, kamer uit, en lok de hond met je mee met behulp van je stem, een speeltje of een voertje (eventueel de voerbak). Oefen dit spel eerst een week binnen, bijvoorbeeld twee keer per dag 5-10 minuten, en daarna in de tuin. Vervolgens kun je het 'Follow Me' eerst binnen en dan buiten aangelijnd gaan spelen. De hond leert zo dat het volgen van de baas leuk is.
De rollen omdraaien methode
Trekken aan de riem betekent dat de hond leidt en de baas volgt. Deze methode draait de rollen om: zodra de hond in een bepaalde richting wil gaan trekken, loopt de baas gewoon de andere kant op. Pech! Mooi niet! We gaan nu lekker daarheen! Hoe afwisselender je gaat lopen (sneller, langzamer, meer wendingen, achteruit), hoe beter de hond op je moet gaan letten. Nadeel van deze methode is dat in de praktijk blijkt dat veel mensen als een kip zonder kop bochten gaan draaien en hoeken gaan maken of de hond nu trekt of niet, waardoor het rollen omdraaien aan kracht verliest.
Target training
Leer de hond achter een target (doel) aan te lopen. Dat kan een zogeheten target stick (aanwijsstokje) zijn, maar ook gewoon (en die heb je altijd bij je) je hand. Ieder keer als de hond de target aanraakt, krijgt hij een beloning (bijvoorbeeld voertje). Zodra de hond grote interesse voor de target heeft opgebouwd, kun je hem de target laten volgen en stapje voor stapje gaan lopen.
'Be Happy!' methode
Veel honden vinden het absoluut niet leuk om mee te moeten lopen met iemand met een pesthumeur. En baasjes met een trekkende hond kijken in de praktijk meestal niet al te blij... Daar ga je als hond toch niet naast lopen? Dus: huppel, fluit, neurie en lach. 'Be Happy!' Wees vrolijk en de hond komt vanzelf bij je.
Cirkelmethode
De Amerikaanse trainster/schrijfster Carol Lea Benjamin gebruikt de trekkracht van de hond om het trekken af te leren. In haar boek 'Dog Training in 10 Minutes' beschrijft ze die methode: Hou de riem in je rechterhand. Steek je rechterarm uit en beweeg/trek hem iets naar rechts. Door die subtiele druk zal de trekkende hond naar rechts lopen. Blijf druk uitoefenen, waardoor de hond in een wijde cirkel rechts om je heen komt te lopen. Zodra hij achter je is, pak je de riem over in je linkerhand. En daar verschijnt hij: keurig in de meewandelpositie aan je linkerzij! Beloon hem uitbundig en loop door. Zodra hij weer gaat trekken (en dat gebeurt volgens Benjamin) herhaal je de 'cirkelprocedure'.
'Hands free' methode
De beste manier om het trekken aan de riem af te leren is volgens de Engelse gedragstherapeut Peter Neville 'hands free' via clickertraining. Door middel van clickeren kun je de hond laten lopen op de plek waar je hem wilt hebben.
Tteam methode
Tteam staat voor Tellington Touch Every Animal Method, een training die gebruikmaakt van bewegingen en aanrakingen. Volgens deze methode kun je de riem op een bepaalde wijze inzetten om de trekkende hond weer in balans te krijgen. De Engelse Tteam-trainster Sarah Fisher legt in het maandblad Your Dog (september 1999) uit hoe dat gaat: met de ene hand houd je de riem halverwege vast, met de andere hand pak je het handvat en wel zo dat het gedeelte van de riem tussen beide handen in een lus voor de borst van de hond valt. Zodra de hond probeert te trekken, trek je voorzichtig met beide handen de riem even tegen de borst. Het is ook mogelijk met behulp van een zacht nylon touw een 'balance harness' of 'double diamond' om het lijf van de hond te knopen om trek- of draaibewegingen te voorkomen.
Hulpmiddelen
Er zijn allerhande hulpmiddelen ontworpen om het trekken aan de lijn tegen te gaan, zoals de hoofdhal(s)ters. De bekenste daarvan zijn de Halti en de Gentle Leader. Deze middelen werken uitstekend maar kunnen bij verkeerd gebruik gezondheidsrisico's geven. Wie deze hulpmiddelen wil gebruiken, doet er verstandig aan voor de nodige instructie en begeleiding hulp in te roepen van een ervaren en deskundige instructeur of gedragsbegeleider.
De tussenstukjes-methode
Ook elastiek kan worden ingezet in de strijd tegen het trekken. De Snap-Back is een door de Amerikaanse Heather Irbinskas uigevonden stevig stuk elastiek met een ring en een musketon, dat tussen de halsband en de riem moet worden bevestigd. het elastiek vangt als het ware de rukken op die een trekkende hond aan de riem geeft. Gevolg: de baas is blij dat zijn armen aan zijn lijf blijven zitten omdat de Snap-Back de schokken absorbeert, de hond is (in eerste instantie) verrast omdat hij na een flinke trekpoging als vanzelf (poing!!) terugveert. De Snap-Back is een hulpmiddel, geen wondermiddel. Voor grote en hardnekkige trekkers kan het elastieken tussenstukje niet afdoende zijn. Een soort variant op de Snap-Back is de Toot Training Lead, ook een soort tussenstukje dat tussen halsband en riem wordt gezet. Als de hond aan zijn riem trekt, zorgt dit hulpmiddel voor een (regelbare) fluittoon. Toot-toot!!
Sof-Touch® methode
De Amerikaan hondengedragstherapeut William E. Campbell introduceerde de door hem gepatenteerde Sof-Touch Safety Training Leash. Volgens Campbell geeft iedere hond als gevolg van een soort ingebouwde reflex tegendruk als de riem strak komt te staan, kortom, hij trekt. Op de Sof-Touch riem is een elastisch stukje aangebracht, waardoor deze lijn niet in een keer maar heel geleidelijk strak komt te staan. Daardoor komt er minder druk op de halsband en daardoor zal de hond zich minder tegen die druk verzetten, lees: minder trekken. Als de hond niet meer trekt, kan het elastiek van de lijn worden gehaald.
Een corrigerend rukje aan de Sof-Touch is door de werking van het elastiek beter voor de nek van de hond dan een dito ruk aan een gewone riem. Die ruk heeft volgens Campbell namelijk al snel het effect van een karatetrap (!). Op zijn website haalt hij wat alarmerende uitkomsten van een recent onderzoek aan:
63% van de deelnemende honden aan het onderzoek had letsel aan nek en ruggengraat
91% van de honden met nekletsel hadden harde rukken van de riem gehad of aan de riem getrokken
Dat zijn cijfers waar bazen en instructeurs die tegen het trekken aan de riem een corrigende ruk adviseren toch eens goed over na zouden moeten denken.
© Dit artikel is gepubliceerd in het themanummer 'Halsband en riem' (oktober 1999) van LosVast, het contactblad van de Nederlandse Vereniging van Instructeurs in Hondenopvoeding en -opleiding (O&O)
